حلال نمک در آب

آمارها نشان می دهند که نزدیک به 3 درصد از جمعیت کشورمان سنگ کلیه دارند. این بیماری افزون بر زمینۀ ژن شناختی می تواند به دلیل تغذیۀ نامناسب، کم تحرکی، مصرف بیش از حد نمک خوراکی، نوشیدن کم آب، مصرف پروتئین حیوانی و لبنیات و نیز اختلالات هورمونی ایجاد شود. آیا بین میزان حل شدن نمک ها در آب و تشکیل سنگ کلیه رابطه ای وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، دانستن و درک مفهوم انحلال پذیری ضروری است. شیمی دان ها بیشترین مقدار از یک حل شونده را که در 100 گرم حلال و دمای معنی حل می شود، انحلال پذیری آن ماده می نامند. در این عبارت، واژۀ (بیشترین) نشان دهندۀ رسیدن محلول به حالت سیرشده است، محلولی که نمی تواند حل شوندۀ بیشتری را در خود حل کند.

جدول انحلال پذیری برخی مواد در آب در دمای (\({25^0}C\) ) را نشان می دهد.

جدول نشان می دهد که در (\({25^0}C\) ) در 100g آب، هر مقدار کمتری از 36g سدیم‌کلرید می تواند در آب حل شود، اما یک محلول سیر نشده پدید می آید. در حالی که در این دما، حداکثر 36g سدیم‌کلرید می تواند در 100g آب حل شود تا 136g محلول سیر شده به دست آید. بدیهی است که در این دما برای تهیۀ محلول سیر شده ای از کلسیم سولفات باید 0/23g از آن را در 100g آب حل نمود.

انحلال پذیری نمک ها به نوع آنها و دما بستگی دارد اما تأثیر دما بر میزان انحلال پذیری آنها یکسان نیست به طوری که انحلال پذیری برخی نمک ها با افزایش دما، افزایش یافته و برخی دیگر کاهش می یابد.

نمودار (انحلال پذیری ــ دما) نامیده می شود که برای هر نمک براساس آزمایش و از داده های تجربی آن به دست آمده است. مطابق این نمودار با افزایش دما، انحلال پذیری اغلب نمک ها افزایش می یابد.